Ο Σωκράτης, όπως μας παραδίδει ο Πλάτωνας στην «Πολιτεία», χρησιμοποιεί το παράδειγμα του κρεβατιού για να εξηγήσει ποιος είναι πιο κατάλληλος να γνωρίζει και να δημιουργεί: ο μαραγκός που το κατασκευάζει, ο χρήστης που το χρησιμοποιεί ή ο φιλόσοφος που γνωρίζει την Ιδέα του. Μέσα από αυτό, δείχνει ότι υπάρχει διαβάθμιση γνώσης· από την πρακτική, στην εμπειρική, μέχρι τη βαθύτερη φιλοσοφική. Με ανάλογο τρόπο, μπορούμε να αναρωτηθούμε ποιος είναι πιο κατάλληλος να ασκεί πολιτική: αυτός που έχει μια επαγγελματική ιδιότητα, ο πολίτης που βιώνει την καθημερινότητα ή ο επιστήμονας που έχει σπουδάσει την πολιτική ως επιστήμη. Αυτό το φιλοσοφικό ερώτημα ήταν το πρώτο ερέθισμα για να διατυπώσω τις σκέψεις που ακολουθούν.
Αφορμή για το παρόν άρθρο γνώμης στάθηκε μία τυχαία συνάντηση που είχα πρόσφατα με έναν νέο άνθρωπο της τοπικής αντιπολίτευσης. Πρόσωπο που εμφανίζεται ως κάτι διαφορετικό, νέο και προοδευτικό. Στο παρελθόν είχαμε μια διαδικτυακή λογομαχία, όπου με αποκάλεσε «επαναστάτη του πληκτρολογίου». Όταν όμως βρεθήκαμε από κοντά, η συζήτηση κατέληξε ξανά σε απαξίωση, με εκείνον να επιμένει ότι όποιος γράφει στο Facebook είναι άνθρωπος του καφενείου , τη στιγμή που και ο ίδιος το χρησιμοποιεί. Η στάση αυτή μου έδωσε το έναυσμα να σκεφτώ πιο βαθιά και να γράψω αυτό το άρθρο.
Η πολιτική δεν είναι απλή άσκηση εξουσίας ούτε πεδίο δημοφιλίας. Είναι επιστήμη. Και μάλιστα, υπάρχει ολόκληρος ακαδημαϊκός κλάδος που ονομάζεται «Πολιτικές Επιστήμες». Περιλαμβάνει φιλοσοφία, ψυχολογία, κοινωνιολογία, νομικά ,όλα απαραίτητα εργαλεία για όποιον θέλει να διοικήσει, να διαπραγματευτεί, να σχεδιάσει πολιτικές που θα βελτιώσουν την κοινωνία. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι πολιτικοί, είτε σε τοπικό είτε σε εθνικό επίπεδο, προέρχονται από άσχετους κλάδους: μηχανικοί, γιατροί, δικηγόροι, αθλητές, ακόμα και καλλιτέχνες. Το γεγονός αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να προσφέρουν· σημαίνει όμως ότι ξεκινούν χωρίς τα απαραίτητα εφόδια.
Συχνά η δικαιολογία είναι: «θα έχω συμβούλους». Όμως, η ευθύνη δεν μπορεί να εκχωρηθεί. Ο εκλεγμένος πρέπει να καταλαβαίνει τι του λένε οι σύμβουλοι, να έχει κριτήριο και να μπορεί να αποφασίζει. Διαφορετικά, λειτουργεί απλώς ως πρόσωπο - βιτρίνα. Και αυτό, ειδικά στην τοπική αυτοδιοίκηση, είναι επικίνδυνο, γιατί οι αποφάσεις επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών.
Η πολιτική είναι κατεξοχήν τέχνη της διαπραγμάτευσης. Εκεί όπου υπάρχει σωστή πολιτική, αποφεύγονται συγκρούσεις και πόλεμοι. Σήμερα, αντίθετα, βλέπουμε ότι οι πόλεμοι πολλαπλασιάζονται και η διαπραγμάτευση απαξιώνεται. Όμως η διαπραγμάτευση υπάρχει για να σταματά την καταστροφή, για να πείθει τον ισχυρό να αλλάξει πορεία. Όταν οι κανόνες καθορίζονται από τους ισχυρούς, έχει σημασία ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι. Αν είναι καλοπροαίρετοι, οι κανόνες θα είναι δίκαιοι. Αν όχι, τότε η πολιτική χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερη γνώση και στρατηγική, ώστε να μπορέσει να αντισταθεί σε άδικες και παράλογες επιβολές.
Συνεπώς, τα κριτήρια με τα οποία οι κοινωνίες μας επιλέγουν πολιτικούς συχνά είναι τα λάθος κριτήρια. Δεν φτάνει η καλή πρόθεση, ούτε η επαγγελματική ιδιότητα, ούτε η δημοφιλία. Χρειάζεται γνώση, καλλιέργεια, ικανότητα διαπραγμάτευσης και διάθεση να ακούσεις τον πολίτη. Η δημοκρατία απαιτεί ενημερωμένους πολίτες και ικανούς πολιτικούς. Αν αφήνουμε την τύχη μας σε ανθρώπους που δεν έχουν τα εφόδια να ασκήσουν πολιτική, τότε η ζημιά που μπορεί να προκύψει δεν είναι απλώς προσωπική ή τοπική , αλλά είναι συλλογική και βαθιά.
Ένα ακόμη παράδοξο στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα είναι το εξής: πολλοί από αυτούς τους επαγγελματίες, που μπορεί πράγματι να είναι κορυφαίοι στον τομέα τους, όταν μπαίνουν στην πολιτική σπάνια αναλαμβάνουν πόστα που έχουν να κάνουν με την ειδικότητά τους. Αυτό είναι και το μεγάλο ερώτημα. Πώς γίνεται, για παράδειγμα, ένας σπουδαίος αθλητής να γίνεται υπουργός Υγείας; Πώς γίνεται ένας τοπογράφος ή ένας οικονομολόγος να είναι υπουργός Αθλητισμού; Ή πώς γίνεται ένας γιατρός να αναλαμβάνει τις υποδομές; Εδώ βρίσκεται το παράδοξο. Και αυτό συνδέεται με τη γνωστή φιλοσοφία της «πατέντας του Έλληνα». Στην καθημερινότητα, για να καρφώσεις ένα καρφί μπορεί κάποιος να πάρει το γαλλικό κλειδί αντί για το σφυρί· με τον ίδιο τρόπο στην πολιτική, αντί να αξιοποιηθεί ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση, προτιμάται να γίνει ένα «μπάλωμα» με άσχετες αναθέσεις. Αυτή η λογική έχει επεκταθεί και σε άλλους χώρους, όπως στον τουρισμό, όπου μια απλή άδεια δίνει τη δυνατότητα σε ένα καφέ να είναι ταυτόχρονα εστιατόριο, ψαροταβέρνα, steak house και ουζερί. Δεν είναι κακό να υπάρχει ευελιξία, αλλά η εξειδίκευση δεν μπορεί να υποκαθίσταται. Όπως δεν γίνεται ένας αθλητής να είναι ταυτόχρονα κορυφαίος ποδοσφαιριστής, μπασκετμπολίστας και βολεϊμπολίστας, έτσι δεν γίνεται και στην πολιτική να τα κάνει όλα ένας άνθρωπος και να το κάνει καλά. Η εξειδίκευση είναι προϋπόθεση για σοβαρή πολιτική.
Κλείνοντας, όποιος επιθυμεί να δει μια αθλητική πολιτική πράξη, πρέπει να έρθει σήμερα στις 18:00 η ώρα στο Κλειστό Γυμναστήριο Αντώνης Τρίτσης. Εκεί θα δει ανθρώπους να γυμνάζονται δωρεάν μέσα από τη χρήση ευρωπαϊκών προγραμμάτων που έφερε το Σωματείο ΑΣΕΑ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ & ΙΘΑΚΗ, καλύπτοντας κενά του κράτους που διέκοψε τα προγράμματα μαζικού αθλητισμού. Με πρωτοβουλία ανθρώπων που κατηγορήθηκαν ως «καφενειακοί» ή «επαναστάτες του πληκτρολογίου», υλοποιήθηκε μια ουσιαστική πολιτική πράξη: παρέμβαση στην υγεία των πολιτών του Δήμου. Και μάλιστα όχι για μία μέρα, αλλά για έναν ολόκληρο χρόνο, μέσα από δύο οργανωμένα προγράμματα με εξειδικευμένους γυμναστές. Αν και δεν καλύφθηκαν όλοι οι ενδιαφερόμενοι, πολλοί συμπολίτες μας επωφελήθηκαν χωρίς να έχουν κανένα προσωπικό έξοδο. Αυτό σημαίνει ότι μέσα από δομημένα προγράμματα, με γνώση και επαγγελματισμό, η πολιτική μπορεί να πάρει σάρκα και οστά. Όποιος έρθει σήμερα θα το διαπιστώσει και θα συμμετάσχει σε μια δράση που ίσως του ανοίξει τον δρόμο να συνεχίσει μελλοντικά σε μια άθληση που ολοκληρώθηκε με επιτυχία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου